Wielka Wojna nad Dolnym Sanem

  • data:
  • kurator:
  • inne:
  • nieco dłuższy tekst:

 10.11.2018 - 10.02.2019, ul. Sandomierska 1, Wielka Wojna nad Dolnym Sanem, wystawa z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości

  • Drukuj
  • E-mail

100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości to znakomita okazja, by przybliżyć wydarzenia, które bezpośrednio przyczyniły się do zrzucenia jarzma zaborców. Prezentowana wystawa koncentruje się wokół najistotniejszych wątków Wielkiej Wojny w regionie nadsańskim oraz losach jego mieszkańców w tym dramatycznym czasie. Podczas I wojny światowej zginęło ok. 10 mln żołnierzy różnych narodowości. Dla prawie czterech tysięcy z nich miejscem wiecznego spoczynku stały się cmentarze wojenne założone w widłach Wisły i Sanu bezpośrednio wskutek krwawych walk toczonych od Rozwadowa po Tarnobrzeg przez żołnierzy państw centralnych i Rosji. Po obu stronach tego światowego konfliktu w bratobójczej walce brali udział także Polacy, wcieleni do zaborczych armii. Zmobilizowanych z dawnego powiatu tarnobrzeskiego w wieku od 21 do 37 lat przydzielano głównie do 17 lub 40 pułku piechoty armii austro-węgierskiej stacjonujących w Rzeszowie. Ok. 200 ochotników z powiatu wstąpiło do Legionów Polskich.

 

Istotny fragment ekspozycji poświęcony będzie udziałowi mieszkańców Dolnego Nadsania w legionach i wsparciu, jakie otrzymywali od lokalnej społeczności. Na tę część wystawy złożą się przede wszystkim militaria, odznaczenia, druki ulotne, fotografie i biogramy legionistów. Istotnym elementem ekspozycji jest przybliżenie twórczości artystycznej legionów: pieśni i utworów poetyckich, które towarzyszyły żołnierzom w ich drodze do wolności i stały się swoistą kroniką bojów legionowych, a które weszły do kanonu twórczości patriotycznej.

Przypomnimy także dramatyczny przebieg działań militarnych. Od sierpnia do września 1914 region stał się miejscem koncentracji austro-węgierskiej 1 Armii przed ofensywą na Lublin, a później jej walk odwrotowych. Po raz drugi front zatrzymał się tu w okresie od 9 października do 3 listopada 1914 roku, kiedy doszło m.in. do zaciekłych walk pod Rozwadowem. Wreszcie ostatnie walki przetoczyły się tędy w czerwcu 1915 roku podczas tzw. odwojowania Galicji przez państwa centralne. W tej części ekspozycji zaprezentujemy typowe uzbrojenie piechura i kawalerzysty, broń strzelecką i białą obu stron konfliktu, jaką widzieli mieszkańcy regionu jesienią 1914 i latem 1915 roku. Historycznym artefaktom towarzyszyć będą materiały ilustracyjne, unikatowe fotografie zaprezentowane w formie tradycyjnej i cyfrowej. Istotnym elementem tej części wystawy jest blok prezentujący sylwetki mieszkańców Nadsania, poddanych monarchii habsburskiej zmobilizowanych i biorących udział w walkach na frontach I wojny. Narratorami tej początkowej fazy wojennych wydarzeń są trzy wyjątkowe postaci: gen. Tadeusz Jordan Rozwadowski, gen. Juliusz Bijak oraz malarz Wojciech Kossak. Decydującym kryterium tego wyboru narratorów była ich obecność w regionie nadsańskim w pierwszych tygodniach wojny oraz pozostawione przez nich opublikowane wspomnienia.

Po zakończeniu Wielkiej Wojny Dolne Nadsanie było wielkim pobojowiskiem. Wprowadzeniem do kolejnej części wystawy będą rysunki dokumentujące zrujnowane miejscowości: Rozwadów, Nisko, Ulanów i Rudnik nad Sanem. W 1918 roku wykonał je Stanisław Janowski malarz i legionista. Pewnym symbolicznym zwieńczeniem działań wojennych i niepodległościowych dążeń lokalnych działaczy stał się dzień 2 listopada 1918 roku. Wtedy to w nieistniejącej już dzisiaj wsi Brzóza (powiat stalowowolski) na granicy zaborów austriackiego i rosyjskiego mieszkańcy Radomyśla i okolicznych wsi obalili słupy graniczne symbole ponad wiekowego rozdarcia ziem polskich. Tablice z dwugłowymi orłami dawnych monarchii znajdą się na ekspozycji.

Na wystawie obecna będzie też tematyka najbardziej tragicznych pozostałości Wielkiej Wojny, licznych mogił i cmentarzy, które na stałe wpisały się w nadsański pejzaż. W kolekcji Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli znajdują się eksponaty pochodzące z prac archeologiczno-ekshumacyjnych prowadzonych w latach 2014–2017 na cmentarzach z czasów I wojny światowej w Zdziarach, Domostawie i Kłyżowie. Na ekspozycji zaprezentujemy tylko część z tego unikatowego zbioru. Będą to głównie fragmenty umundurowania, jak również drobne metalowe dewocjonalia. Wyjątkowymi znaleziskami są egzemplarze tzw. emblematów pułkowych oraz medale. Dodatkowo zostanie zaprezentowany materiał filmowy i fotograficzny dokumentujący przebieg prac archeologicznych i ekshumacyjnych w terenie.

 

Kuratorki: Aneta Garanty, Monika Kuraś

 

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości

logo_pl_alternatywny

 

Wystawie towarzyszy dedykowany program edukacyjny, który obejmuje lekcje muzealne i warsztaty plastyczne:

 

http://muzeum.stalowawola.pl/pl/edukacja/dla-przedszkoli/item/2303-oferta-edukacyjna-wielka-wojna-nad-dolnym-sanem-i-m%C5%82odzi-dla-niepodleg%C5%82ej

http://muzeum.stalowawola.pl/pl/edukacja/dla-szko-podst-kl-1-3/item/2305-oferta-edukacyjna-wielka-wojna-nad-dolnym-sanem-i-m%C5%82odzi-dla-niepodleg%C5%82ej

http://muzeum.stalowawola.pl/pl/edukacja/dla-szko-podst-kl-4-6/item/2306-oferta-edukacjyna-wielka-wojna-nad-dolnym-sanem-i-m%C5%82odzi-dla-niepodleg%C5%82ej

http://muzeum.stalowawola.pl/pl/edukacja/dla-gimnazjow/item/2307-oferta-edukacyjna-wielka-wojna-nad-dolnym-sanem-i-m%C5%82odzi-dla-niepodleg%C5%82ej

http://muzeum.stalowawola.pl/pl/edukacja/dla-szko-ponadgimnazjalnych/item/2308-oferta-edukacyjna-wielka-wojna-nad-dolnym-sanem-i-m%C5%82odzi-dla-niepodleg%C5%82ej

 

archiwum wystaw 2018

Wielka Wojna nad Dolnym Sanem

 10.11.2018 - 10.02.2019, ul. Sandomierska 1, Wielka Wojna nad Dolnym Sanem, wystawa z oka ...

Elementarz polskiego dizajnu w Wiedniu

28.09-07.10.2018, Wiedeń, Sophienspital, główna przestrzeń festiwalowa Vienna Design Week
...

Korale koloru koralowego

25-29.10.2018, Designblok w Pradze, 9-19.10.2018, Galeria Fise w Budapeszcie,  Korale koloru ko ...

Prototypowanie miasta. Polskie projekty zmieniające przestrzeń publiczną.

05.10-02.11.2018 r., Galeria Platan, w ramach Budapest Design Week 2018 ...

Wspomnienia ze sportowych kronik. ZKS Stal Stalowa Wola, 1938-2018

14.09.2018-20.08.2019, wystawa plenerowa, plac obok Biblioteki Międzyuczelnianej w Stalowej Woli,&n ...

Świat Zmysłów - wystawa interaktywna

24.08 - 28.10.2018, ul. Sandomierska 1, Świat zmysłów - nowa wystawa interktywna Od 24 sier ...

Stefan Norblin-Portrety ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli

01. 07. 2018-12. 08. 2018 Muzeum Regionalne w Stalowej Woli zaprasza na wystawę poświęconą port ...

Zbudowaliśmy to miasto

22.06 – 21.10.2018, ul. Sandomierska 1, wystawa nawiązuje do jubileuszu 80-lecia powstania Stalow ...

„Elementarz Polskiego Dizajnu” w Instytucie Dizajnu w Kielcach

23.06-20.09.2018 r., Wystawa „Elementarz Polskiego Dizajnu” ma za zadanie ukazanie 100 lat polsk ...

Tu czy tam w Rondzie Sztuki

11.05–6.06.2018, Rondo Sztuki, Katowice kuratorki: Ewa Solarz, Magda Kłos-Podsiadło ...

Matejko

20.04 - 10.06 2018, ul. Sandomierska 1, Muzeum Regionalne w Stalowej Woli zaprasza na wyjątkową wy ...

Sto ikon polskiego designu w Bukareszcie

18-27.05.2018, Romanian Design Week, NOD Makerspace/Mater, Bukareszt (Rumunia)
Lokomotywa, fo ...

Oczka na Stalową Wolę, czyli dziecięce wędrówki po naszym mieście

1.06-28.09.2018, Centrum Edukacji Dziecięcej, ul. Staszica 14, nowa wystawa: „Oczka na Stalo ...

80 lat Stalowej Woli - ZAWSZE Z ROZWADOWEM

od 1.04.2018, 80 lat Stalowej Woli - ZAWSZE Z ROZWADOWEM - wystawa plenerowa, Rynek w Stalowej Woli ...

80 wydarzeń z 80 lat Stalowej Woli

15.06-31.08. 2018, wystawa plenerowa, plac przed budynkiem Biblioteki Międzyuczelnianej, ul. Popie ...

MALARZ I JEGO MODELE Tadeusz Makowski. Obrazy, rysunki, grafiki

4.03- 15.04.2018, ul. Sandomierska 1, Muzeum Regionalne w Stalowej Woli zaprasza na wyjątkową wyst ...

ŚWIAT PAJĄKÓW

15.02-29.04.2018, Fascynujący świat pająków i skorpionów, miejsce wystawy: Centrum Edukacji Dzi ...

CHIŃSKA ARMIA TERAKOTOWA CESARZA QIN

4.02-27.03.2018, wystawa CHIŃSKA ARMIA TERAKOTOWA CESARZA QIN ...

Tomek Baran / Sławomir Toman / Grzegorz Siembida. Trójwymiar

12.01 - 25.02.2018 Wystawa „Trójwymiar” prezentuje twórczość trzech malarzy związanych z re ...

Jakub Woynarowski Novus Ordo Seclorum / Nowy Porządek Wieków

12.01 - 25.02. 2018, Wystawa autorska pn. Jakub Woynarowski. Novus Ordo Seclorum / Nowy ...

Młodzi dla Niepodległej

11-18.11.2018, ul. Sandomierska 1, MŁODZI DLA NIEPODLEGŁEJ ...
Kontynuując przeglądanie tej strony, akceptujesz pliki cookies. Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się w naszej Polityce prywatności.
Zaakceptuj