Pława już nie ma, ale jest nadal żywa pamięć o nim. To jedna z najstarszych osad położonych nad dolnym Sanem. Pierwsze pisemne wzmianki o wsi pochodzą z II poł. XV w., chociaż istniała wcześniej. Pławo podzieliło los wielu miejscowości, które mimo długiej historii, zostało ostatecznie wchłonięte przez nowsze struktury urbanistyczne. Dzisiaj jest jedynie częścią miasta przemysłowego – naszego miasta – Stalowej Woli. Zostało kilka starych domów, kapliczek, nieliczne ślady sieci dawnych uliczek, gdzieniegdzie stary drzewostan…. I zostali pławianie, którzy pamiętają je dobrze i wracają do niego myślami.
Wieś Pławo końcem lat 30. XX w. stała się przedmiotem obserwacji reporterskich i wyjątkowego zainteresowania dziennikarzy w kontekście budowy Stalowej Woli, największej inwestycji gospodarczej COP. Pojawiła się na kartach słynnej „Sztafety” Melchiora Wańkowicza oraz ówczesnych gazet i publikacji. Niestety zaprezentowano ją w niekorzystnym świetle, co pławianie do dzisiaj podkreślają. Przedstawiony tam obraz wsi jest jednak odmienny od tego co zapamiętali najstarsi mieszkańcy Pława. Czy reporterzy nie zapoznali się dokładnie z realiami miejsca, czy raczej chodziło im o szczególne podkreślenie wagi i wyjątkowości inwestycji COP?
Rozpoczęcie budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego w 1937 r. miało duże znaczenie dla mieszkającej tutaj ludności i zapoczątkowało przeobrażenia kulturowe. Do wybuchu II wojny światowej nastał „złoty okres” dla wioski i dla jej mieszkańców, to czas dobrze wspominany. Niestety okres powojenny przyniósł ze sobą drastyczne zmiany. W 1953 r. Pławo zostało włączone do Stalowej Woli. Projekty zagospodarowania przestrzennego realizowano stopniowo, ale konsekwentnie. Wieś niknęła w oczach.
Wspomnienia o dawnej wsi to przestrzeń nasycona obrazami, wyobrażeniami, wierzeniami i odczuciami. Bohaterami wystawy są zarówno ci pławianie, którzy znaleźli się na starych fotografiach, a ich nazwiska i imiona pojawiły się na zachowanych dokumentach, jak i ci żyjący którzy opowiadają o dawnym, nieistniejącym już świecie, dzieląc się własnym doświadczeniem tradycji, religijności, atmosfery lat dziecinnych i młodości. Muzealia dopełniają ulotną przestrzeń pamięci dawnego Pława, które było ich domem, małą ojczyzną, gniazdem rodzinnym.
Opowiedzenie o losach wsi Pławo daje możliwość zaprezentowania szerszego spektrum badawczego przemian jakie dokonywały się na wsi polskiej w XX w. Wystawa pokazuje zmienność i gwałtowność przemian kulturowych, które miały miejsce w XX w. i dotyczyły tradycyjnej kultury ludowej, także w naszej okolicy.
O Pławie opowiedzieli i materiały na wystawę udostępnili:
Stanisław Burdzy
Alicja Dudek
Jerzy Dudek
Andrzej Dziura
Aleksandra Gusztyła
Piotr Karczmarz
Weronika Karczmarz
Kazimierz Karnat
Barbara Ludian
Czesław Madej
Władysław Małkowicz
Andrzej Mucha
Janusz Mucha
Kazimiera Mucha
Janusz Piechnik
Mieczysław Pyjor
Zenona Rypińska
Anna, Monika, Jakub Skrzypczakowie
Edward Stec
Tadeusz Sagan
Jan Tuzim
Maria i Zdzisław Tuzim
Jerzy Uczarczyk
Emil Walec
Jan Wnuk
Krystyna i Zbigniew Włodarczykowie
Urszula Zasowska
Jan Zawół
Zofia Zawół
Wystawa dostępna od 8 września do 31 października 2017 r. Wstęp wolny
Miejsce: Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, ul. Sandomierska 1
Kurator i koordynator wystawy: Elżbieta Skromak
Projekt aranżacji wystawy: Koza Nostra Studio
