Fragment wystawy plenerowej poświęconej Tadeuszowi Gajdzie „Tarzanowi” i jego żołnierzom  Stalowa Wola–Rozwadów, 2017, fot. Andrzej Tomczyk Fragment wystawy plenerowej poświęconej Tadeuszowi Gajdzie „Tarzanowi” i jego żołnierzom Stalowa Wola–Rozwadów, 2017, fot. Andrzej Tomczyk

Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

  • data:
  • kurator:
  • inne:
  • nieco dłuższy tekst:
  • Drukuj
  • E-mail

1 marca przypada ustanowiony w 2011 r. przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Data ta symbolicznie nawiązuje do 1 marca 1951 r., kiedy to w więzieniu na warszawskim Mokotowie wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”: Łukaszu Cieplińskim, Adamie Lazarowiczu, Mieczysławie Kawalcu, Józefie Rzepce, Franciszku Błażeju, Józefie Batorym i Karolu Chmielu.

Żołnierzami Wyklętymi nazywani są według ustawy ci, „którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienie dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób, przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu”.

Według szacunków do powojennych organizacji i grup konspiracyjnych należało 120–180 tysięcy osób. Ówczesne władze kilkakrotnie ogłaszały amnestie i zachęcały do ujawniania się, aby później nie dotrzymując obietnic, wykorzystywać zdobytą wiedzę do dalszego zwalczania podziemia. Przy tym nie trzeba było być zaangażowanym w czynną działalność, aby doświadczyć prześladowań; wystarczyła AK-owska przeszłość, a nawet poglądy sprzeczne z „linią władzy″, szykany obejmowały też rodziny żołnierzy. Ogólnie według niepełnych zapewne danych powojenne represje dotknęły co najmniej 250 tysięcy osób.

Konspiratorów zamykano w więzieniach, poddawano torturom, skazywano na śmierć lub długoletnie więzienie.

W gronie żołnierzy niezłomnych, którzy za swój patriotyzm zapłacili najwyższą cenę były takie niezwykłe postacie, jak gen. August E. Fieldorf ps. Nil, płk Witold Pilecki ps. Witold (uwieczniony na jednym ze stalowowolskich murali) czy nastoletnia sanitariuszka Danuta Siedzikówna ps. Inka.

Bohaterów tamtych wydarzeń znajdziemy również w naszym regionie. Pochodzący z Charzewic kpt. Tadeusz Gajda ps. Tarzan, na mocy wyroku sądowego stracony w Krakowie, w 1946 r., dopiero w 2019 r. doczekał się pochówku w rodzinnej ziemi. Michał Krupa ps. Wierzba (wuj rzeźbiarza Andrzeja Pityńskiego), ukrywający się do 1959 r., został ujęty i skazany na dożywocie (zamienione później na 15 lat więzienia).

Nawet po okresie najkrwawszych prześladowań nie skończyły się represje organów bezpieczeństwa wobec „wrogów narodu″; wypuszczani więźniowie nie mogli dostać pracy, ich dzieci nie były przyjmowane na studia, a rodziny zabitych nie wiedziały, gdzie zostali pochowani ich bliscy.

Żołnierze Niezłomni przez całe dziesięciolecia skazani byli na zapomnienie, a wspomnień o nich nie drukowano na kartach podręczników historii, stąd należy im się nasza pamięć, nie tylko w tym dniu.

 

aktualności

godziny pracy w dni świąteczne

Świąteczny czas pracy wszystkich oddziałów Muzeum: Siedziby Muzeum (ul. Sandomierska 1) Galeri ...

Nagroda dla kustosz Elżbiety Skromak

Z radością informujemy, że nasza koleżanka, kustosz Elżbieta Skromak, otrzymała nagrodę Staro ...

Otwieramy wystawę „Fikaj z Koziołkiem Matołkiem”

Od niedzieli 17 marca przez najbliższe trzy miesiące Galeria Karpińskiego zaprasza dzieci w wieku ...

Wernisaż wystawy Nie z tej ziemi. Maria Kozłowa 1910-1999

Zapraszamy na nową wystawę pt. „Nie z tej ziemi. Maria Kozłowa 1910-1999”. Otwarcie wystawy o ...

Kobiecość na przełomie wieków. Spotkanie z okazji Dnia Kobiet 3.03.2024

Serdecznie zapraszamy do Galerii Malarstwa Alfonsa Karpińskiego na spotkanie z okazji zbliżająceg ...

Wystawa o działalności i spuściźnie Marii Kozłowej – twórczyni i propagatorce kultury ludowe...

Wystawa czasowa „NIE Z TEJ ZIEMI. Maria Kozłowa (1910-1999)" organizowana przez Muzeum Regionalne ...

Rodzinna niedziela na wystawie „Z muzealnego skarbca"

Już w najbliższą niedzielę 18 lutego serdecznie zapraszamy do udziału w Rodzinnej niedzieli w G ...

Widocznie tak. Malarstwo Marzeny Kaspieruk

4.02-3.03.2024, Widocznie tak. Malarstwo Marzeny Kaspieruk. Miejsce ekspozycji: Galeria Malarstwa Al ...

Z muzealnego skarbca. Najcenniejsze dzieła sztuki ze zbiorów Muzeum Katolickiego Uniwersytetu Lube...

28.01-16.06.2024 Galeria Malarstwa Alfonsa Karpińskiego Stalowa Wola, ul. Rozwadowska 12 ...

Ferie w Muzeum

FERIE W MUZEUM 2024 ZAJĘCIA BĘDĄ SIĘ ODBYWAŁY W DWÓCH LOKALIZACJACH: ZAMKU LUBOMIRSKICH I GAL ...

DZIEŃ BABCI I DZIADKA

DZIEŃ BABCI I DZIADKA to wspaniała okazja do wspólnego świętowania i pysznej zabawy – dosłow ...

Wystawa z okazji 85 lat Stalowej Woli

Wieczne pióro, przedwojenne taczki, rower, obraz Rafała Malczewskiego, księga z podpisem prezyden ...

Świąteczny czas pracy muzeum

Świąteczny czas pracy Galerii Malarstwa Alfonsa Karpińskiego (ul. Rozwadowska 12) i Muzeum COP (u ...
Kontynuując przeglądanie tej strony, akceptujesz pliki cookies. Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się w naszej Polityce prywatności.
Zaakceptuj