Jak maki mieniące. Kobiety w malarstwie Włodzimierza Tetmajera to wystawa obrazów Włodzimierza Tetmajera (1861–1923), artysty malarza, który był jednym z czołowych przedstawicieli Młodej Polski, politykiem i działaczem niepodległościowym. Znany ze wspaniałych scen rodzajowych, osadzonych w realiach wsi ostatniej dekady XIX i niemal dwóch pierwszych XX wieku, w sposób niezwykły potrafił skupić uwagę na kobietach, które bardzo często czynił bohaterkami swoich obrazów. Związek z wiejską kobietą zdeterminował jego życie artystyczne – od początku lat dziewięćdziesiątych XIX wieku wieś i życie jej mieszkańców stały się niewyczerpaną inspiracją wszechstronnej twórczości. Na ekspozycji wizerunki kobiet, w tym żony artysty Anny, prezentowane są w licznych kompozycjach i scenach, obrazując i przybliżając życie codzienne, uroczystości świąteczne, ważne wydarzenia podkrakowskiej wsi.

Tytuł wystawy „Jak maki mieniące” zaczerpnięty został z tekstu napisanego przez Tetmajera poematu „Racławice. Powieść chłopska. Ksiąg sześć”, którego akcja częściowo została osadzona w podkrakowskiej wsi Bronowice. Użyte w odniesieniu do mieszkanek wsi porównanie do charakterystycznych w polskim krajobrazie polnych kwiatów, oddziałuje na wyobraźnię przede wszystkim przez skojarzenie koloru – odcienia intensywnej czerwieni strojów i odpowiadającej im cynobrowej farbie, niezwykle chętnie używanej przez malarza. Z drugiej strony słowa te sugerują ruch świadczący o ich temperamencie, mają także zastosowanie do opisu dynamicznych układów kompozycyjnych obrazów — mówi Marta Marek, kuratorka wystawy i znawczyni twórczości Włodzimierza Tetmajera.

Wystawa, w ogólnym założeniu zachowując chronologię dzieł, jednocześnie została podzielona na bloki tematyczne, oddające wielowymiarowość kobiecych ról, dostrzeganych przez malarza z różnych perspektyw i oddanych przez niego na płótnach. Prezentacja odnosi się do różnych kontekstów obecności i funkcjonowania kobiet w ramach wiejskiego uniwersum na przełomie dwóch minionych stuleci. Zobaczyć można nie tylko zapracowane kobiety podczas wykonywania powszednich czynności domowych, ale również podczas żniw, które w kalendarzu gospodarskim zajmowały zawsze miejsce szczególne. Poruszony został również aspekt kobiecości jako źródło zmysłowej pokusy. Postacie kobiece odgrywają w obrazach mistrza niejednokrotnie ważne role społeczne, są również uosobieniem wartości. W licznych scenach rodzajowych Tetmajera zwraca uwagę chłopski typ urody dziewcząt, różny od miejskiego kanonu. Malarz podkreślał krzepkość, mocną sylwetkę, właściwą do podejmowania ciężkiej pracy w polu, w obejściu i w życiu. W dorobku malarza wymienianych jest wiele pięknych kompozycji oddających wydarzenia determinujące życie kobiet, choćby zamążpójście i macierzyństwo.

Ekspozycja prezentuje kilkadziesiąt znakomitych prac ze zbiorów polskich muzeów i kolekcjonerów prywatnych. Oprócz obrazów pokazane zostaną również pamiątki po artyście i jego fotografie rodzinne.

Obiektów na wystawę użyczyli: Muzeum Narodowe w Kielcach, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie, Muzeum im. prof. Stanisława Fischera w Bochni, Muzeum Krakowa, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, Muzeum Okręgowe w Suwałkach, Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu, Muzeum Śląskie w Katowicach, Muzeum Ziemi Tarnowskiej w Tarnowie, rodzina artysty, Bogdan von Steinhoff, Heritage sp. z o.o. oraz kolekcjonerzy, którzy pragną pozostać anonimowi.

Kuratorka wystawy. Marta Marek

Koordynatorka wystawy: Elżbieta Skromak

Aranżacja wystawy: Wioletta Nawrocka

Miejsce ekspozycji:

Galeria Malarstwa Alfonsa Karpińskiego

Stalowa Wola, ul. Rozwadowska 12

9 listopada 2025 — 8 marca 2026