Z jego bogatej twórczości, która trwała ponad pięćdziesiąt lat, prezentujemy najważniejsze problemy i zjawiska. Motywem przewodnim są fascynacje sztuką Japonii. Na wystawie pojawia się kilka wybranych japońskich sekwencji i tematów: krajobrazy tatrzańskie (Wrażenia z Tatr), drzewa (Jumoku), chryzantemy (Kiku no hana), „obrazy kwiatów i ptaków" (Kachō-ga), oraz gra z formatami malarskimi i rekwizytami (Kwiaty w oknie i katagami). Ponadto pokazane są portrety oraz obszerny przegląd grafik artysty, których był jednym z najważniejszych twórców. W sumie na wystawie zaprezentowano ponad 60 prac.

Wyczółkowski zetknął się ze sztuką japońską zapewne w 1873 roku w Wiedniu na Wystawie Światowej. Kolejne pobyty artysty na Wystawach Światowych w Paryżu w latach 1878, 1889 i 1900 pogłębiły jego zainteresowanie sztuką Dalekiego Wschodu. Równie ważne były kontakty z Wiedniem, z Secesją Wiedeńską, której był członkiem, z tamtejszym środowiskiem kolekcjonerów sztuki japońskiej. A przyjaźń z Feliksem „Mangghą" Jasieńskim i atmosfera środowiska artystycznego młodopolskiego Krakowa sprawiły, iż sztuka japońska stała się dla Wyczółkowskiego naturalnym punktem odniesienia. Podobnie jak inni artyści tamtego czasu zbudował własną kolekcję dalekowschodniego rzemiosła artystycznego i przede wszystkim drzeworytów, która wypełniała jego pracownię.

Niezależnie od tego, jaką technikę stosował i jaki temat podejmował, Wyczółkowski do końca życia posługiwał się w sposób perfekcyjny japońskimi zasadami rządzącymi kompozycją, budową przestrzeni, wycinkiem, asymetrią. Widoki miast – Krakowa, Torunia, Poznania i Sandomierza, studia drzew i kwiatów – stanowią swobodny dialog ze sztuką japońską.

Wyczółkowski stworzył serie tatrzańskich arcydzieł, które skupiają wszystkie najważniejsze cechy estetyki japońskiej i stanowią jeden z najwybitniejszych przykładów polskiego japonizmu. Wśród tatrzańskich pejzaży Wyczółkowskiego dominują widoki Morskiego Oka, które należą do najważniejszych i najliczniejszych, oraz Czarnego Stawu pod Rysami. Krajobrazy tatrzańskie Wyczółkowskiego nie mają analogii w sztuce polskiej i europejskiej tamtej epoki. Tworzą ponadczasowy nowoczesny i autonomiczny obraz Tatr.

W wielu wspomnieniach o Wyczółkowskim przewija się wątek jego szczególnego stosunku do lasu i drzew, stosunku, który bliski był – jak w żadnym innym temacie – japońskiemu pojmowaniu i odczuwaniu Natury. Natury, której był taką samą częścią jak przedstawiane przez niego drzewa: sosny nad Bałtykiem i w Gościeradzu, limby nad Morskim Okiem, dęby w Rogalinie, cisy w Wierzchlesie. Podobnie kwiaty: anemony, kaczeńce, chryzantemy, były integralną częścią jego życia i sztuki.

Wyczółkowski był również jednym z najwybitniejszych polskich portrecistów. Na wystawie prezentujemy wizerunki z różnych etapów twórczości, ludzi anonimowych, jak i najważniejszych postaci życia kulturalnego Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego.

Pod wpływem Feliksa Jasieńskiego, zarażony jego entuzjazmem w propagowaniu „estetyki czerni i bieli" Wyczółkowski zajął się grafiką, która stała się dla niego podstawową formą wypowiedzi i polem eksperymentu. Przez blisko trzydzieści lat wykonał około pięciuset prac.

Wystawę dopełnia – prezentowana po raz pierwszy w Stalowej Woli kolekcja sztuki Dalekiego Wschodu – japońskiej i chińskiej – zgromadzona przez Wyczółkowskiego. Drzeworyty ukiyo-e, tkaniny i przedmioty rzemiosła artystycznego. I choć ta kolekcja była gromadzona przypadkowo i emocjonalnie, to dla Wyczółkowskiego stanowiła niewyczerpane źródło inspiracji.

Anna Król

Idea, scenariusz i aranżacja plastyczna: Anna Król

Koordynator wystawy w Stalowej Woli: Beata Nowak-Żurawska

Opracowanie graficzne katalogu towarzyszącego wystawie: Rafał Sosin

Dzieł na wystawę użyczyli zarówno prywatni kolekcjonerzy, którzy pragną pozostać anonimowi, jak i muzea polskie: Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni, Muzeum Mazowieckie w Płocku, Muzeum Narodowe w Kielcach, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Muzeum Okręgowe im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Podlaskie w Białymstoku, Mzeum Okręgowe w Suwałkach, Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie, Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu, Muzeum Śląskie w Katowicach.

Wystawa czynna:

Wtorek 8-18

Środa, czwartek, piątek 8-15

Sobota, niedziela 16-19

Bliższe informacje: Beata Nowak-Żurawska, tel. 15 844 85 56, w. 15