Ponadto na wystawę złożą się szkice, rysunki, obrazy olejne i akwarele z kilkunastu placówek muzealnych w Polsce oraz z kolekcji prywatnych. Pokazane zostaną różnorodne wątki twórczości wielkiego artysty – zarówno historyczne i symboliczne, jak i portrety czy liryczne krajobrazy. Nie zabraknie wątku osobistego – pojawiają się tu bowiem autoportrety, wizerunki członków rodziny i przyjaciół, zaś portret Wandy Monné, narzeczonej artysty, przypomina dzieje ich romantycznej, niezwykłej miłości, niestety bez happy endu. Grottger zmarł w wieku zaledwie 30 lat.

Artur Grottger (1837-1867) należący do grona czołowych przedstawicieli romantyzmu w malarstwie polskim, twórca niepowtarzalnej ikonografii powstania styczniowego i martyrologii Polaków na Syberii – jest jednym z najpopularniejszych artystów polskich. Autor wspaniałych, znajdujących się już w kanonie sztuki polskiej cyklów historycznych Warszawa I, Warszawa II, Polonia, Lithuania, które utrwaliły w wyobraźni wielu pokoleń sceny powstańczych walk oraz idei narodowego solidaryzmu.

Malarz, rysownik, ilustrator w swojej niezwykle płodnej twórczości łączy estetyczne założenia akademizmu z romantyzmem, emocjami i gwałtowną uczuciowością, jednocześnie oddając realistycznie każdy szczegół. Grottger budując silny światłocień, miękko modelując rysunek, jednocześnie wprowadzał teatralność gestów, często idealizując przedstawiane postacie. Szczególnie widoczne jest to w portretach, gdzie oprócz wizerunków reprezentacyjnych (Panny Dzieduszyckie, 1866), kreował sentymentalne ujęcia kobiet, a także psychologiczne portrety członków rodziny i przyjaciół (Portret Marii Sawiczewskiej, 1866). Wyrazisty język artysty zaznacza się w dosadnych studiach portretowych wieśniaków (Chłop z Barszczowic, 1860).

Innym motywem twórczości Grottgera były przedstawienia rodzajowe, alegoryczne, często pojawiał się motyw konia, szkicowany podczas licznych podróży. Pejzaże cechowała liryczna poetyka, sentymentalizm i pewna pogłębiona nastrojowość. Pojawia się także fascynacja orientem (Czerkies z dzidą, 1860).

Artysta przejawiał zamiłowanie do przedstawień cyklicznych, głównie serii historycznych, a niewątpliwie motyw przewodni twórczości stanowiła tematyka martyrologiczna oraz cykle prac ukazujące tragizm śmierci. W wielkich kartonach historycznych przedstawia motywy żałoby i kalectwa oraz kreuje szczególny wizerunek kobiety-Polki, wspierającej walkę narodowowyzwoleńczą.

Najbardziej znane dzieła patriotyczne nie są jedynymi w jego bogatej twórczości. Grottger jest m.in. autorem mało znanego, ale wyjątkowego w sztuce polskiej Dużego Albumu rysowanego dla narzeczonej Wandy Monné.

Kurator wystawy: Anna Król

Koordynacja: Anna Szlązak