Rafał Malczewski – Centralny Okręg Przemysłowy – reportaż malarski 1938.

Na wystawie prezentujemy unikatowy zespół krajobrazów przemysłowych Rafała Malczewskiego z dwóch serii Czarny Śląsk (1934-1935) i Centralny Okręg Przemysłowy – reportaż malarski 1938.

Wystawę uzupełniają akwarelowe zimowe widoki z Kanady z kolekcji Toma Podla z Seattle, zdeponowanej w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli.

Pierwszym reportażem malarskim Rafała Malczewskiego był cykl Czarny Śląsk, efekt podróży artysty po Górnym Śląsku i Śląsku Cieszyńskim w roku 1934, odbytej za namową przyjaciela, Ferdynanda Goetla. Malczewski wykonał kilkadziesiąt prac – obrazów olejnych, akwarel i szkiców, które rozproszyły się podczas II wojny światowej, dzisiaj znamy tylko część z nich. Nie kryjąc zachwytu, Malczewski napisał kilka entuzjastycznych tekstów – wyznań, donosząc w nich o „wspaniałym źródle niewyczerpanych piękności – odrębnych, surowych, groźnych". Po blisko dwudziestu latach spędzonych w Zakopanem i na Podhalu, intensywnym uprawianiu taternictwa i narciarstwa alpejskiego, górniczo-hutniczny Śląsk stał się dla artysty miejscem magicznym i inspirującym.

O ile krajobraz „czarnego Śląska" wywoływał w Malczewskim ambiwalentne uczucia, to budowy związane z najważniejszą inwestycją II Rzeczypospolitej – Centralnym Okręgiem Przemysłowym – wzbudzały wyłącznie zachwyt, zadziwienie i entuzjazm. Na zlecenie rządu, artysta odbył wyprawę na teren COP-u z Melchiorem Wańkowiczem, nieco później, w latem 1938 ze swoją późniejszą żoną, Zofia Mikucką. Na łamach „Gazety Polskiej" zamieszczał literackie felietony z odwiedzanych miejsc, ilustrowane własnymi rysunkami.

Owocem tej podróży była seria obrazów, wyjątkowa w sztuce polskiej tego czasu, nie mająca analogii w sztuce europejskiej, zatytułowana Centralny Okręg Przemysłowy – reportaż malarski 1938. Artysta wykonał ponad 40 prac – obrazów olejnych i akwarel – będących malarską relacją malarza-dziennikarza. W szkicownikach sporządzał rysunki, robił fotografie i akwarelowe studia, zbierał materiał, na podstawie którego, częściowo w plenerze, częściowo w pracowni, malował obrazy olejne. Z serii tej odnaleziono zaledwie kilkanaście prac.

Rafał Malczewski (1890 Kraków – 1965 Montreal) – malarz, pisarz, felietonista, taternik, narciarz, ratownik Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Był synem Jacka Malczewskiego. Studiował na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Wiedeńskiego. W latach 1915-1939 (z przerwami) mieszkał w Zakopanem, następie w Brazylii, od 1942 w Kanadzie, gdzie mieszkał do końca życia.

Czynnie uczestniczył w życiu artystycznym Zakopanego. Brał udział w wielu wystawach Towarzystwa Sztuka Podhalańska i podhalańskiego Związku Artystów Plastyków, w kraju i za granicą. Był członkiem ugrupowania Rytm.

Malował przede wszystkim krajobrazy – górskie i przemysłowe (Czarny Śląsk i Centralny Okręg Przemysłowy). Świadomie prymitywizował, tworząc tajemnicze, niekiedy baśniowe kompozycje sytuujące się w kręgu szeroko rozumianego realizmu magicznego. Do mistrzowskich należą akwarelowe widoki z Tatr.

Opublikował m.in. Narkotyk gór (1928), Tatry i Podhale (1935) i Pępek świata. Wspomnienia o Zakopanem (1960). Napisał scenariusz do filmu o tematyce tatrzańskiej pt. Biały ślad.

Dzieł na wystawę użyczyli:

Biblioteka Jagiellońska w Krakowie, Muzeum w Chorzowie, Muzeum Częstochowskie, Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Śląskie w Katowicach oraz kolekcjonerzy prywatni.

Ekspozycji towarzyszy katalog.

Kontynuując przeglądanie tej strony, akceptujesz pliki cookies. Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się w naszej Polityce prywatności.
Zaakceptuj