Można na niej nie tylko dowiedzieć się wielu rzeczy o tkaniu i barwieniu w tradycji ludowej, ale samemu popróbować swoich sił w laboratorium barwiarskim czy w... haftowaniu na ekranie. A miłośnikom filmów na pewno spodoba się nasza produkcja „Jak to ze lnem było" i nie tylko...
Kolor, jego symbolika w dawnym stroju lasowiackim, tajniki naturalnego barwienia to tematy przewodnie wielowątkowej wystawy etnograficzno-przyrodniczej, która dawne tradycje pokazuje nie tylko poprzez eksponaty, ale także w sposób nowoczesny i interaktywny, umożliwiając doświadczalne poznawanie tej dziedziny – z pogranicza wiedzy, sztuki i magii – jaką jest barwiarstwo, w minilaboratoriach i poprzez atrakcyjne animacje edukacyjne.
Wystawa Przędzy barwnej nić... prezentuje osobliwą relację, zależność człowieka i natury oraz umiejętne jej wykorzystanie w ludowej tradycji. Pokazuje nie tylko bogactwo świata natury, ale także jego wpływ na kształtowanie się świata kultury. Wystawa przedstawia proces powstawania nici i barw pochodzenia naturalnego oraz ich zastosowanie w polskiej tradycyjnej kulturze ludowej, zwłaszcza w regionie lasowiackim.
Założeniem wystawy jest prezentacja znanego niegdyś powszechnie procesu pozyskiwania włókna, nici, tkaniny z roślin uprawianych przez ludność wiejską, oraz odtworzenie zapomnianych na wsi lasowiackiej sposobów barwienia nici z naturalnych surowców i popularyzacja lasowiackiego haftu. Jednocześnie wystawa przybliża znaczenie kolorów w różnych aspektach życia dawnych mieszkańców wsi lasowiackiej, szczególnie w kontekście kolorytu nici i tkanin. Ich barwa i jej rola w sferze symbolicznej znalazła także wydźwięk w bogatej obrzędowości oraz lecznictwie ludowym.
Dla zobrazowania problematyki, na wystawie zostało pokazanych kilkadziesiąt eksponatów etnograficznych, w tym dawne narzędzia służące do pozyskiwania nici i płótna oraz stroje ludowe eksponujące unikatowe przykłady ludowego haftu występującego niegdyś w regionie lasowiackim, pochodzące głównie z przełomu XIX/XX w.
Część przyrodnicza obejmuje specjalnie przygotowane dla celów ekspozycji surowce pochodzenia roślinnego: naturalne barwniki i rośliny włóknodajne. Ten świat przyrody można obserwować i badać także za pomocą mikroskopów, natomiast stanowisko laboratoryjno-techniczne daje możliwość poznania tajników barwienia, zachęca do samodzielnych doświadczeń i zabawy w barwienie nici i tkanin.
Na materiał archiwalny złożyły się fotografie i projekcje filmów dokumentujących zanikające tradycje rękodzielnicze: wykonywanie haftu ludowego i obróbkę lnu prezentowane przez znane i cenione twórczynie ludowe kultywujące dawne tradycje. Obok prezentacji multimedialnych zostały zaprezentowane na interaktywnych ekranach dotykowych dwie animacje Wyszywanie na ekranie i Kod koloru, przygotowane z myślą o najmłodszych. Za pomocą nowoczesnego języka wizualnego, dostosowanego do percepcji dzieci, niosą treści merytoryczne i przybliżają sposób wykonywania ludowych haftów oraz wiedzę o naturalnych barwnikach i symbolikę kolorów w bogatej obrzędowości i wierzeniach ludowych. Najmłodsi zaproszeni są również do gry - zagadki w przestrzeni muzealnej.
Wystawie towarzyszy publikacja wydana w języku polskim i angielskim, swoisty poradnik barwierski, zawierająca m.in. receptury barwierskie i opis najważniejszych roślin barwierskich.
Eksponaty etnograficzne i archiwalne prezentowane na wystawie pochodzą z Muzeum Etnograficznego im. S. Udzieli w Krakowie, Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli Oddziału Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie, Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli i zbiorów prywatnych, a materiał przyrodniczy pozyskano dzięki współpracy z Instytutem Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu oraz Katedrą Entomologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.
kurator wystawy: Elżbieta Skromak
Wystawa powstała w ramach projektu „Świat kolorów w ludowej tradycji" dofinansowanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Wystawa czynna: pon. 8-15, wt. 8-18, śr., czw., pt. 8-15, niedz. 16-19, sob. nieczynne
