LEKCJE MUZEALNE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

Lasowiaki, kto to taki?

Podczas lekcji opowiemy, kim byli Lasowiacy, jakie prace wykonywano w gospodarstwie dawno temu, jak wyglądało życie na wsi, jak się ubierano, jak urządzano wnętrza izb. Do omówienia powyższych zagadnień wykorzystamy m.in. film pt. Jak to ze lnem było. Zwiedzanie wystawy i odpowiedź na powyższe pytania ułatwią zadania aktywizujące, tj. zagadki, gry i zabawy.

Zanim powstało miasto.
Historia nadsańskiej wsi Pławo  w legendach i opowieściach mieszkańców

W trakcie zajęć omówimy nazwę i lokalizację wsi Pławo, a także nadanie jej przywilejów królewskich. Opowiemy o legendach, które dotyczą jej powstania. Dowiecie się, jakie znaczenie dla założenia wsi pełniła bliskość rozleglej puszczy i rzeki San. Omówimy dawny układ przestrzenny, wygląd zagrody pławskiej, wyposażenie chaty. Przybliżymy codzienne zajęcia, prace gospodarskie, zwyczaje, funkcje pełnione w społeczności czy sposoby zarobkowania, a także kulturę, zabawy, edukację, życie religijne, zwłaszcza w l. 30. XX w., kiedy powstawała Stalowa Wola. Scharakteryzujemy relikty przeszłości i obiekty pozostałe na terenie dawnej wsi.

Lasowiaczki

Na zajęciach opowiemy o legendarnych „Lasowiaczkach”, ich życiu i kultywowaniu lasowiackich tradycji. W tym celu wykorzystamy archiwalny film Muzeum Regionalnego Haft to moje życie z udziałem twórczyni ludowej Babci Hanki z Zespołu Obrzędowego „Lasowiaczki” z Baranowa Sandomierskiego, oraz pokażemy prace Marii Kozłowej z Machowa, które inspirują także dzisiaj. Przybliżymy również działania innych twórczyń z naszego regionu, które znane są z wykonywania tradycyjnego haftu.

Z gliny zrobione

Podczas lekcji opowiemy o glinie – surowcu, z którego wyrabiano kiedyś naczynia. Pokażemy najbardziej charakterystyczne wzory i opowiemy, na czym polegała praca garncarza. Przedstawimy sylwetkę twórcy Marcina Małka z Jastkowic, który robił gliniane gwizdki.

Flisacy z doliny Sanu. Tradycje na prestiżowej liście niematerialnego dziedzictwa ludzkości UNESCO

Omówimy profesję flisaka, zadania i funkcje pełnione we flisactwie, życie codzienne na tratwie oraz służbę w systemie wachtowym. Poruszymy tematykę budowy tratwy, konwoju tratw, kwestię sterowania oraz załadunku i rodzajów towarów transportowanych w ten sposób. W kontekście historycznym omówimy wpływ, jaki na lokalne flisactwo miały m.in. restrykcje zaborców oraz upowszechnienie w Polsce transportu kolejowego, a także rozwój gospodarczy w regionie dolnosańskim. Porozmawiamy też o wpisaniu flisactwa na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Tradycje świąteczne – Boże Narodzenie

Z obrzędowością zimową wiąże się wiele zabiegów, które nie tylko miały poprawić uprawę roślin, zapewnić zdrowie domownikom, ale też wpływały na pomyślność gospodarczą człowieka. Zajęcia poruszać będą zagadnienia dotyczące zwyczajów, obrzędów dorocznych, wierzeń oraz elementów magii związanych z Wigilią Bożego Narodzenia, Nowym Rokiem i świętem Trzech Króli. To wspaniała okazja, by dowiedzieć się, czym były scodroki, dlaczego na Wigilię zapraszano wilka i na co zwracano uwagę w dzień św. Szczepana. Będzie to opowieść o tradycjach i zwyczajach przekazywanych z pokolenia na pokolenie, które wyznaczały rytm życia dawnej wsi.

Wielkanoc tuż-tuż

Podczas zajęć prześledzimy zwyczaje oraz przesądy związane z Wielkim Tygodniem. Czas ten miał szczególne znaczenie w obrzędowości wiosennej, która wiązała się z nowym okresem wegetacyjnym i gospodarczym.

Turki – Wielkanocna Straż Grobowa

Od stuleci ludzie żyjący na obrzeżach Puszczy Sandomierskiej pieczołowicie kultywują swoje tradycje przekazywane z dziada pradziada. Jednym ze zwyczajów wielkanocnych Lasowiaków jest trzymanie honorowych wart przy Grobie Pańskim. Turki asystują podczas nabożeństw wielkotygodniowych, uczestniczą w barwnych widowiskach, na które składają się parady i marsze, oraz składają wizyty i życzenia. Czym są parady Turków i kiedy się odbywają? Jak wyglądają ich stroje? Co legenda mówi o tym zwyczaju? Na te i inne pytania odpowiemy podczas naszego spotkania, przybliżając uczestnikom genezę tej tradycji.

Lasowiackie piski

Na lekcji skupimy się na zwyczajach wielkanocnych Lasowiaków związanych z pisankami. Dowiemy się, kiedy zaczynało się robienie pisek i ile należało ich wykonać do Wielkanocy. Omówimy wzory, stosowane barwy, narzędzia i materiały. Opowiemy o wielkanocnym koszyku oraz związanych z nim zwyczajach.

Na lekcje zapraszamy uczniów z przedszkoli, szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

Cena za lekcję: 10 zł

Uwaga: dzieci do lat 7 korzystają z biletów bezpłatnych

LASOWIACKIE INSPIRACJE

WARSZTATY MUZEALNE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

Lasowiaczek ci ja!

Dla najmłodszych stworzyliśmy kolorowankę. To postaci Lasowiaka i Lasowiaczki, które dzieci kolorują kredkami, uwzględniając kolorystykę strojów regionalnych na podstawie przedstawionego im gotowego projektu graficznego uwzględniającego oryginalne ubrania. W ten sposób zaznajomią się z odświętnym ubiorem, charakterystycznym dla regionu lasowiackiego.

Na warsztat zapraszamy dzieci z przedszkoli

Cena warsztatu: 10 zł

Kolorowe gwizdki

Uczestnicy warsztatów dowiedzą się, czym bawiły się dzieci na dawnej wsi i jaki kształt przyjmowały kiedyś zabawki w postaci gwizdków. Podczas zajęć każde z dzieci otrzyma gliniany gwizdek, który samodzielnie udekoruje.

Na warsztat zapraszamy dzieci z przedszkoli i klas 1-3 szkół podstawowych

Cena warsztatu: 20 zł

Lasowiaczka – chodząca zabawka

Papierową postać Lasowiaczki w formie kolorowanki dzieci będą wycinać, nadawać jej odpowiednią kolorystykę, a następnie wprowadzać w ruch, przypinając obracające się po kole nogi. W trakcie warsztatu dzieci zaznajomią się z charakterystyką odświętnego ubioru lasowiackiego.

Na warsztat zapraszamy dzieci z przedszkoli i klas 1-3 szkół podstawowych

Cena warsztatu: 10 zł

Kartka plecionka

Z papieru pociętego w cienkie paski, metodą tkacką (przeplatanie wątku i osnowy) uczestnicy wykonają fragment papierowej tkaniny i wkleją ją w przygotowany szablon. Powstanie w ten sposób oryginalna kartka na różne okazje.

Na warsztat zapraszamy dzieci ze szkół podstawowych

Cena warsztatu: 10 zł

Lniana zakładka

Wykorzystując tradycyjny haft krzyżykowy, wzdłuż kawałka lnianego materiału uczestnicy wyhaftują motyw tradycyjnego wzoru lasowiackiego. Brzegi tkaniny zostaną wystrzępione tworząc ozdobne frędzelki. Ucząc się tego sposobu haftowania będą mogli tworzyć własne prace hafciarskie.

Na warsztat zapraszamy młodzież ze szkół ponadpodstawowych

Cena warsztatu: 15 zł

Poduszka z haftem

Na jednokolorowej poszewce z tkaniny bawełnianej uczestnicy wyhaftują ściegiem pętelkowym wybrany motyw roślinny lub zwierzęcy. Inspiracje zaczerpniemy z kultury ludowej Lasowiaków.

Na warsztat zapraszamy młodzież ze szkół ponadpodstawowych

Cena warsztatu: 35 zł

Stemplujemy wzory lasowiackie

Na warsztatach poznacie wzornictwo regionalne m.in. z lasowiackich strojów. Wprowadzenie do warsztatu stanowi układanka ze wzorami lasowiackimi – dzieci ułożą wzór podzielony na dwie lub trzy części. Podczas wykonywania zadania dowiedzą się, co znaczy słowo wzór, skąd czerpano pomysły na dekoracje oraz jakie przedmioty ozdabiano lasowiackimi motywami. Przygotujemy specjalne stemple wzorów lasowiackich.

Na warsztat zapraszamy dzieci z przedszkoli i klas 1-3 szkół podstawowych

Cena warsztatu: 20 zł

Zaceruj modnie

W ramach wprowadzenia do zajęć uczestnicy dowiedzą się, jakie ubiory nosili Lasowiacy, jak je wykonywali, jakich używali tkanin, nici i narzędzi. Opowiemy o tym, czym był samodział, jaką techniką i z czego wykonywano tkaniny oraz na czym polega cerowanie. Uczestnicy warsztatów za pomocą igły, nici i jajka do cerowania skarpet zacerują dziurę w materiale. Tę podstawową technikę cerowania będą mogli udoskonalać, bo cerowanie jest modne, również jako atrakcyjny sposób ozdabiania odzieży.

Na warsztat zapraszamy młodzież ze szkół ponadpodstawowych

Cena warsztatu: 15 zł

ŚWIĄTECZNIE W MUZEUM WARSZTATY MUZEALNE

DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

Kolęda z kobyłką

Tradycja bożonarodzeniowego kolędowania jest bardzo długa i przyjmuje różne formy. Jedną z wielu wersji było chodzenie z kobyłką. Na warsztatach przygotujecie konika nawiązującego nie tylko do kolędniczej tradycji, ale i współczesnej zabawki hobby horse. Zajęcia będą też okazją do rozmowy na temat tradycji i przesądów związanych z Bożym Narodzeniem.

Na warsztat zapraszamy dzieci z przedszkoli i klas 1-6 szkół podstawowych

Cena warsztatu: 25 zł

Łańcuch choinkowy ze słomy

Na zajęciach wykonamy łańcuch – tradycyjną ozdobę choinkową. Pracę rozpoczniemy od odpowiedniego przygotowania słomy, która stanowić będzie główny element naszej dekoracji. Łańcuchy ozdobimy bibułą.

Na warsztat zapraszamy dzieci z klas 1-3 szkół podstawowych

Cena warsztatu: 15 zł

Pająki u powały – tradycyjne ozdoby bożonarodzeniowe

Tworzenie ludowych pająków to tradycja wywodząca się z dawnych kultur. Te piękne ozdoby miały przynosić szczęście i zapewnić dobrobyt domow­nikom. Były mocno związane z obrzędowością i powstawały głównie pod­czas długich, zimowych wieczorów, kiedy to kobiety tworzyły te misterne konstrukcje. Podczas warsztatów stworzymy unikatowe diamenty ze słomy, które ozdobią wnętrza naszych mieszkań.

Na warsztat zapraszamy dzieci z klasy 4-8 szkół podstawowych oraz młodzież ze szkół ponadpodstawowych

Cena warsztatu: 15 zł

Papierowe jeżyki

Do tworzenia ozdób bożonarodzeniowych Lasowiacy używali m.in. bibuły, papieru oraz słomy. Kolczaste kule, które zastąpią szklane bombki, wykonamy z kolorowego papieru.

Na warsztat zapraszamy dzieci ze szkół podstawowych

Cena warsztatu: 10 zł

Świąteczny upominek z lasowiackim wzorem

Warsztat rozpoczniemy od krótkiego wprowadzenia na temat wzorów lasowiackich. Za pomocą stempli wielokrotnego użytku uczestnicy warsztatu ozdobią koszulki, torby, zeszyty, talerze lub kubki. Tego typu przedmiot może stać się świątecznym upominkiem dla bliskiej osoby.

Na warsztat zapraszamy dzieci z przedszkoli, szkół podstawowych oraz młodzież ze szkół ponadpodstawowych

Cena warsztatu: 20 zł

NIEDZIELNE WARSZTATY DLA DOROSŁYCH I RODZIN

Zrób proziaka

Podczas warsztatów kulinarnych przygotujemy bardzo proste chlebki lub placki sodowe – proziaki. Pierwsze zapiski o proziakach pojawiły się w drugiej połowie XIX wieku, gdy do naszego regionu dotarła soda oczyszczona. W 2006 roku zostały wpisane na listę produktów tradycyjnych województwa podkarpackiego.

Cena warsztatu: 15 zł

Zrób tradycyjne masło

Podczas warsztatów kulinarnych każdy uczestnik, przy pomocy maselnic i szklanych słoików, własnoręcznie zrobi masło z tłustej śmietany. Zobaczymy, kto pierwszy uformuje swoją osełkę i czy liczy się szybkość ubijania, czy też może właściwa technika. Uczestnicy zajęć będą mogli wypić maślankę, która ma zbawienne właściwości na nasz układ trawienny.

Cena warsztatu: 15 zł

Uwaga: Możliwość połączenia warsztatów ZRÓB PROZIAKA
i ZRÓB TRADYCYJNE MASŁO / Cena warsztatu łączonego: 25 zł

Zaceruj modnie

W ramach wprowadzenia do zajęć uczestnicy dowiedzą się, jakie ubiory nosili Lasowiacy, jak je wykonywali, jakich używali tkanin, nici i narzędzi. Opowiemy o tym, czym był samodział, jaką techniką i z czego wykonywano tkaniny i na czym polega cerowanie. Uczestnicy warsztatów za pomocą igły, nici oraz jajka do cerowania skarpet zacerują dziurę w materiale. Tę podstawową technikę cerowania będą mogli udoskonalać, bo cerowanie jest modne, również jako atrakcyjny sposób ozdabiania odzieży.

Cena warsztatu: 15 zł

Pająki u powały – tradycyjne ozdoby bożonarodzeniowe

Tworzenie ludowych pająków to tradycja wywodząca się z dawnych kultur. Te piękne ozdoby miały przynosić szczęście i zapewnić dobrobyt domownikom. Były mocno związane z obrzędowością i powstawały głównie podczas długich, zimowych wieczorów, kiedy to kobiety tworzyły te misterne konstrukcje. Podczas warsztatów stworzymy unikatowe diamenty ze słomy, które ozdobią wnętrza naszych mieszkań.

Cena warsztatu: 15 zł

Makatka z jajem

Na kawałku lnianego płótna uczestnicy warsztatów wyhaftują ściegiem krzyżykowym tradycyjny wzór lasowiacki wpisany w kształt jaja. Brzegi makatki zostaną wystrzępione poprzez zmienne wyciąganie nici osnowy lub wątku, tworząc w ten sposób ozdobne frędzelki.

Cena warsztatu: 17 zł

SPOTKANIA MUZEALNE Z MISTRZAMI TRADYCJI

DLA DZIECI, MŁODZIEŻY I DOROSŁYCH

Spotkanie z flisakiem

Wyjątkowe zajęcia z flisakami przy ognisku na stalowowolskich Błoniach prowadzone przez państwa Marię i Mieczysława Łabęckich. Podczas spotkania goście opowiedzą o profesji flisaka, życiu na tratwach, a także o budowie tratwy i spływach. Pod okiem retmana uczniowie będą mogli w praktyce zastosować stare narzędzia, m.in. hebel, młotek, szczypce, kowadło, piłkę. Podczas zajęć wraz z uczniami będą gotować kluski orylskie oraz poczęstują uczniów potrawami spożywanymi podczas flisu, m.in. chrupaczkami. Częścią spotkania mogą być również zajęcia ruchowe, np. bieg z wiosłem.

Mistrzowie: Maria i Mieczysław Łabęccy

Miejsce: Błonia nad Sanem w Stalowej Woli

Dla uczniów szkoły podstawowej i ponadpodstawowej

Liczba uczestników: ok. 50 osób Czas trwania: 90 minut

Cena warsztatu od osoby: 35 zł

Warsztaty z wycinanki

Papierowe wycinanki, którymi dekorowano wnętrza chałup, to jeden z elementów ludowej sztuki. Na warsztatach prowadzonych przez Barbarę Sroczyńską, wieloletnią instruktorkę do spraw folkloru w Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury w Baranowie Sandomierskim, poznacie zajęcia kobiet w lasowiackiej wsi oraz wykonacie własne wycinanki według wskazówek prowadzącej.

Mistrzyni: Barbara Sroczyńska

Miejsce: ul. Sandomierska 1, sala edukacyjna

Liczba uczestników: 15 osób

Czas trwania: 90 minut

Cena warsztatu od osoby: 35 zł

Haft tradycyjny

Haft to jedna z najstarszych sztuk zdobienia tkanin, towarzysząca człowiekowi od tysięcy lat. Odgrywał on nie tylko rolę zdobniczą, ale również praktyczną, często bowiem wzmacniał szwy lub brzegi ubiorów. Warsztaty pozwolą na poznanie i nauczenie się podstaw wybranej techniki haftowania. Proponowane warsztaty: chusteczka lasowiacka, haft dworski (złota nić), chusteczka z inicjałem, haft richelieu i haft cieniowany.

Mistrzyni: Anita Ryba

Miejsce: ul. Sandomierska 1, sala edukacyjna

Liczba uczestników: 15 osób

Czas trwania: 3 godziny

Cena warsztatu od osoby: 70 zł

Warsztat koronkarski

Podczas warsztatu powrócimy do tradycyjnych wzorów, które będą naszą inspiracją: serwetki, obrusy, poduszki, kołnierzyki i wykończone koronką chusteczki oraz chusty czepcowe. Podczas szydełkowania porozmawiamy o tym, jak kiedyś robiono koronki i do czego były używane. Warsztaty poprowadzi uznana mistrzyni rękodzieła Renata Sendrowicz.

Mistrzyni: Renata Sendrowicz

Miejsce: ul. Sandomierska 1, sala edukacyjna

Liczba uczestników: 15 osób

Czas trwania: 3 godziny

Cena warsztatu od osoby: 80 zł

Warsztaty wikliniarskie

Zajęcia z Ryszardem Machowskim z Rudnika nad Sanem, który poprowadzi warsztaty z plecionkarstwa. Podczas spotkania będzie można posłuchać o tradycji wikliniarskiej naszego regionu, poznać techniki wyplatania wikliny oraz wykonać własną wiklinową pamiątkę.

Mistrz: Ryszard Machowski

Miejsce: ul. Sandomierska 1, ogród muzealny lub sala edukacyjna

Liczba uczestników: 15 osób

Czas trwania: 3 godziny

Cena warsztatu od osoby: 65 zł

Warsztaty garncarskie

Spotkanie z Janem Jarmuziewiczem, garncarzem z Łążka Ordynackiego, który zapozna uczestników z tajnikami tradycyjnego wiejskiego rzemiosła, jakim jest garncarstwo. W części wprowadzającej uczestnicy posłuchają legendy o tym, skąd się wzięła glina, o wpływie Rozwadowa na rozwój lokalnego garncarstwa. W części praktycznej uczestnicy warsztatów obrobią glinę i opracują ją na kole garncarskim oraz wykonają figurki.

Mistrz garncarstwa: Jan Jarmuziewicz

Miejsce: ul. Sandomierska 1, ogród muzealny lub sala edukacyjna

Liczba uczestników: 10 osób

Czas trwania: 120 minut

Cena warsztatu od osoby: 70 zł

Drewniane zabawki

Spotkanie z Janem Pukiem, słynnym twórcą ludowym z Trześni, który zajmuje się rzeźbą i wyrabianiem tradycyjnych zabawek drewnianych. Podczas zajęć będzie można zapoznać się z tradycją rzeźbienia zabawek z naszego regionu, z technikami rzeźbiarskimi oraz ozdobić własną drewnianą pamiątkę.

Mistrz: Jan Puk

Miejsce: Sala edukacyjna ul. Sandomierska 1

Liczba uczestników: 20 osób

Czas trwania: 120 minut

Cena warsztatu od osoby: 100 zł

Nasze muzeum otwarte jest na gości ze specjalnymi potrzebami, także z niepełnosprawnościami. 

Dla osób z niepełnosprawnościami przygotowaliśmy specjalne zniżki cenowe:

• Lekcje: 1 zł
• Warsztaty: –50 % od ceny z cennika

Lekcje i warsztaty muzealne opracowały: Justyna Maziarz, Agnieszka Bąk,
Joanna Kopacz, Beata Garanty, Maja Dąbrowska, Agnieszka Pasierb.

Konsultacja etnograficzna: Elżbieta Skromak

Prowadzenie: Edukatorzy Muzeum Regionalnego

Miejsce odbywania się zajęć:

Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, ul. Sandomierska 1:

• wystawa stała Stacja Rozwadów. Między Lwowem a Krakowem
• sala edukacyjna
• ogród muzealny

oraz stalowowolskie Błonia

REZERWACJA I INFORMACJA:

Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, ul. Sandomierska 1

tel. 15 844 85 86 wew. 217 lub 221, tel.  518 454 176