Tytuł: Na odpuście
Własność: Muzeum Regionalne w Stalowej Woli
Numer inwentarzowy: MRS/S/288
Dział: Sztuka
Data powstania: 1907
Rodzaj: obraz
Twórca / Wytwórnia: Karpiński Alfons (1875-1961)
Miejsce powstania: Galicja, Kraków
Materiał: olej, płótno
Technika: olejna
Wymiary: 122,5 cm x 148 cm
Opis: Przed wyjazdem do Wiednia zamieszkałem w Bronowicach, gdzie malowałem obrazy o tematyce ludowej. Wracałem do tego interesującego mnie bardzo tematu spędzając wszystkie ferie szkolne w Bronowicach (Alfons Karpiński, Wspomnienia, s. 13).
Karpiński współtworzył fenomen Młodej Polski, czynnie i intensywnie uczestnicząc w życiu kulturalnym Krakowa; podobnie jak wielu artystów tego czasu uległ fascynacji folklorem podkrakowskim. Obrazy przedstawiające barwne sceny na odpuście znakomicie ukazują talent malarza, jego doskonały zmysł obserwacji, warsztat malarza realisty oraz umiejętność celnego kadrowania zaobserwowanej sytuacji. Prezentowana kompozycja należy bez wątpienia do najlepszych tego typu dzieł. Znany, wystawiany i reprodukowany obraz został dostrzeżony przez krytyków, którzy tak o nim pisali:
Karpiński jak całe niemal najmłodsze pokolenie naszych artystów, składa daninę wsi polskiej, której barwność i bujność go pociąga. Na jednej z pierwszych wystaw zwraca uwagę dużą kompozycją „Na odpust” […] która znamionowała już piękny, silnie zarysowujący się talent.
Karpiński wykonał szkice olejne na jednym konkretnym odpuście, zapewne w klasztorze kamedułów na podkrakowskich Bielanach, które stały się podstawą kilku obrazów, jeden z nich znajduje się w kolekcji Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli (nr inw. MRS/S/310). Na odpuście z 1907 roku to mistrzowska kompozycja świadcząca o umiejętności konstrukcji wielkoformatowego płótna.
Znamy także inne prace olejne wykorzystujące te same motywy, m. in. z 1911 roku (Na jarmarku, Kramy, olej, tektura, kolekcja prywatna).
W 1919 roku obraz został zdeponowany w Muzeum Wielkopolskim w Poznaniu przez Romana Jantę-Połczyńskiego, jako część kolekcji liczącej ponad trzydzieści obrazów. Depozyt wpisano do księgi inwentarzowej muzeum (nr MW 23.1919), przy płótnie Karpińskiego podano tytuł Odpust. Dzieło zwrócono właścicielowi w 1948 roku, podobnie jak obraz Pielgrzymi z kolekcji Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli, również należący do Romana Janty-Połczyńskiego.

Bibliografia:
– Salon 1907: IV Doroczna Wystawa w Warszawie, (katalog), TZSP, Warszawa 1907, nr 109.
– Breza A., „Salon” Warszawski w 1907 r., „Świat”(Warszawa) 1907, nr 47, il. s. 6.
– I. Wystawa Tow. Artyst. Polskich „Sztuka”, (katalog), Poznań, październik-listopad 1909 [Poznań 1909], nr 48, il.
– Stosław [Adam Chołoniewski], Wystawa Sztuki w Poznaniu, „Świat” (Warszawa) 1909, nr 48, il. s. 5.
– Aukcja Sztuki Dawnej, 21.12.1993, (katalog), Agra Art, Warszawa 1993, nr 0, il.
– Charazińska Elżbieta, Micke-Broniarek Ewa, Tyczyńska Anna, Malarstwo polskie w zbiorach prywatnych, Warszawa 1995, s. 149, il. 159.
– Aukcja Sztuki Dawnej, 3.06.2012, (katalog), Agra Art, Warszawa 2012, nr 41, il.
Udział w wystawach:
– Warszawa 1907 – Salon 1907: IV Doroczna Wystawa w Warszawie, TZSP, 1907
– Poznań 1909 – I Wystawa Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Poznaniu, 1909
– 1909 Hodonin – VI. výstava „Sdružení výtvarných umělců moravských” v Hodoníně. Umění polské a moravské, 1909
– Warszawa 1923 – X Wystawa Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, TZSP, Warszawa 1923
– Stalowa Wola 2013 – Alfons Karpiński (1875–1961). W Krakowie i w Paryżu, Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, 2013