Jednym z najciekawszych zdjęć w archiwum muzealnym poświęconym nieistniejącej dzisiaj wsi Pławo jest fotografia rodzin Bulców, Wydrów i Mierzwów. Coraz rzadziej natrafiamy na przedwojenne fotografie z tak dokładnym opisem, na których zostały rozpoznane wszystkie osoby. Wśród członków przedstawionych rodzin znaleźli się dwaj zakonnicy rodem z Pława. W ramach pławskiego cyklu przypominamy dzisiaj sylwetki ks. Jana Bulca (o. Walerian) i o. Kasjana Wolaka.

Jan Bulec (o. Walerian Bulec) urodził się 27 września 1909 r. w Pławie. Już od czwartego roku życia, jak wiele dzieci, był posyłany do miejscowej ochronki, prowadzonej przez „dębickie siostry służebniczki”. Naukę rozpoczął w miejscowej szkole, a następnie uczęszczał do szkoły powszechnej w Rozwadowie. Mając dziesięć lat stracił ojca, który zmarł na emigracji w Stanach Zjednoczonych, dlatego jego wychowaniem zajmowała się matka. W roku szkolnym 1924/25, po dwóch latach nauki w Gimnazjum w Nisku, przeniósł się na kolejne dwa lata do niższego seminarium duchownego (Kolegium Serafickie), mieszczącego się w konwencie rozwadowskich kapucynów. Podczas letnich wakacji w 1926 r. wstąpił do nowicjatu kapucynów w Sędziszowie Młp. i przyjął habit zakonny. W Krakowie dokończył naukę i studia filozoficzno-teologiczne. W międzyczasie złożył uroczyste śluby zakonne. Święcenia kapłańskie otrzymał 11 marca 1933 r. z rąk krakowskiego biskupa pomocniczego Stanisława Responda. Uroczystą celebrę prymicyjną odbył w kościele klasztornym w Rozwadowie 17 kwietnia 1933 r.
Pracę kapłańską jako o. Walerian rozpoczął w konwencie sędziszowskim, a następnie w klasztorze krakowskim. Od 1936 r. do wojny przebywał we Lwowie, Kutkorzu koło Lwowa, Olesku, Zboiskach koło Lwowa. W 1946 r. jako repatriant, wraz z innymi zakonnikami, opuścił Lwów i przeniósł się do Krakowa. Od 1947 r., już jako ksiądz diecezjalny, rozpoczął pracę duszpasterską na Ziemiach Odzyskanych. Po półrocznym okresie próbnym został oddelegowany na wikariat w Jeleniej Górze. Jeszcze w tym samym roku objął administrację parafii w Idzikowie w pow. kłodzkim. Tam pracował do 1955 r. Następnie przeszedł na probostwo do Siekierczyna w pow. lubańskim, gdzie pełnił posługę od 15 czerwca 1955 r. do 1 maja 1972 r. W 1972 r. ks. Jan Bulec przeszedł na kapłańską emeryturę i zamieszkał w Stalowej Woli.
W 1983 r. obchodził złoty jubileusz święceń kapłańskich w kościele klasztornym w Rozwadowie. Zmarł 23 sierpnia 1983 r. i został pochowany przez dziekana rozwadowskiego ks. Jana Paję na cmentarzu komunalnym w Stalowej Woli.

______________________

Stanisław Wolak (o. Kasjan Wolak) urodził się 8 listopada 1913 r. w rodzinie rolniczej Jana i Katarzyny z d. Madej. Jego dom rodzinny znajdował się po zachodniej stronie szosy do Rozwadowa w pobliżu Młodynia. We wczesnym dzieciństwie chodził do miejscowej ochronki, a naukę z zakresu szkoły podstawowej pobierał w Pławie i Rozwadowie. Następnie ukończył czteroklasowe gimnazjum w Kolegium Serafickim u rozwadowskich kapucynów. 7 września 1929 r. rozpoczął nowicjat zakonny w Sędziszowie Młp. Studia filozoficzno-teologiczne kontynuował w Krakowie, gdzie też przyjął święcenia kapłańskie 13 marca 1937 r. Prymicyjną mszę św. o Kasjan odprawił w drugi dzień Wielkanocy w kościele klasztornym w Rozwadowie, podczas której okolicznościowe kazanie wygłosił o. Walerian Bulec. Po rocznym pobycie w konwencie krośnieńskim został skierowany na dalsze studia w Belgii, na Katolicki Uniwersytet w Leuven.
Wybuch II wojny światowej zastał go w Pławie. Od października do maja 1940 r. pełnił obowiązki katechety w rozwadowskiej szkole powszechnej, gdzie też zastępczo uczył trzech innych przedmiotów. Działał konspiracyjnie, dlatego znalazł się na liście podejrzanych politycznie. 18 maja 1940 r. w drodze do szkoły został aresztowany i z grupą 25 innych osób pochodzących z Rozwadowa i Charzewic osadzony w więzieniu w Nisku, a później w Tarnowie. Stamtąd trafił do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu (nr personalny 327), a następnie Dachau (nr obozowy 22184). Hitlerowcy prowadzili na kapłanie eksperymenty pseudomedyczne, co zostało opisane przez współwięźnia ks. Adama Kozłowskiego w książce pt. „Ucisk i strapieni” (Kraków 1967).
Po wyzwoleniu obozu koncentracyjnego w Dachau o. Kasjan Wolak nie wrócił do kraju, lecz pozostał w Niemczech, gdzie z pomocą misji watykańskiej zorganizował w czerwcu 1945 r. kilka sanatoriów przeciwgruźliczych dla Polaków, byłych więźniów politycznych, którzy przeżyli obozy. Pełnił obowiązki kapelana i pielęgniarza. Podczas pracy zaraził się również gruźlicą. W okresie 1948-1954 studiował na Uniwersytecie we Fryburgu w Szwajcarii i na Oksfordzie. Brał udział w kongresie zorganizowanym w 1950 r. w Rzymie, jako członek Międzynarodowego Instytutu do Spraw Politycznych, Gospodarczych i Społecznych.
W 1954 r. przeniósł się do Australii, gdzie w listopadzie następnego roku otrzymał nominację na proboszcza dwujęzycznej parafii M.B. Zwycięskiej w Brisbane oraz na kapelana Polaków w prowincji Queensland. Na tym stanowisku pozostawał przez 18 lat, prowadząc duszpasterstwo polonijne. Na zjeździe polskich księży w Australii powierzono mu w 1968 r. redakcję czasopisma „Przegląd Katolicki” wydawanego w języku polskim. Za swój patriotyczny trud został uhonorowany przez władze kościelne oraz państwowe wieloma odznaczeniami.
W 1972 r. po raz pierwszy po wojnie przybył w odwiedziny do kraju. Niestety zły stan zdrowia nie pozwolił w pełni cieszyć się z tej wizyty. Po hospitalizacji zdecydował się powrócić do Australii. Na 9 dni przed śmiercią o. Kasjana w kościele Matki Boskiej Zwycięskiej uczczono 60 rocznicę urodzin duszpasterza. Przyjaciele i parafianie nie wiedzieli, że widzą go po raz ostatni, że było to pożegnanie. W nekrologu napisano: O. Kasjan Wolak o.f.m. cap/ucinorum/, magister ekonomii uniwersytetu we Fryburgu, proboszcz parafii Matki Boskiej Zwycięskiej w Bowen Hill, Brisbane, gorący patriota polski, redaktor naczelny „Przeglądu Katolickiego”, niezmordowany opiekun i przyjaciel Polaków w Brisbane, nieodżałowany przyjaciel naszego pisma, zmarł w Brisbane dnia 17 listopada 1973 r., przeżywszy lat 60 – Cześć Jego pamięci!

_____________

Opr. na podstawie książki ks. W. Gaja-Piotrowskiego pt. „Zanim postała Stalowa Wola” (Stalowa Wola 2000) 

Wszystkie zdjęcia: